Groep van 18 actieve liberalen doet via deze brandbrief een oproep om Open Vld fundamenteel te vernieuwen.
Onrust is wat ons samenbrengt. Onrust over de toestand van de liberale democratie wereldwijd, en over het onvermogen van de politiek om daar een energiek antwoord op te bieden. Onrust over het feit dat steeds meer maatschappelijk betrokken mensen afstand nemen van politieke partijen, met hun belegen denkbeelden en bedenkelijke structuren, en daardoor ook afhaken van de politiek op zich. Onrust door het onhebbelijke gevoel dat onze opstandigheid in de Wetstraat onvoldoende gedeeld wordt, dat een mengeling van lafheid, lethargie en wensdenken partijen verder doet kabbelen in de hoop dat het vanzelf wel goed komt als iedereen maar het hoofd koel houdt. Rustig blijft.
Opschudding is wat de partijpolitiek nodig heeft! Als de maatschappij ontwricht wordt door technologische en sociale veranderingen en als geopolitieke schokken tot bij ons nagolven, dan moet ook de politiek op de schop. Dan moeten partijen zichzelf in vraag durven stellen.
Zeker de liberale. Bij haar oprichting in 1992 stond de VLD voor politieke vernieuwing. Een nieuw tijdperk was aangebroken, waarin nieuwe breuklijnen gingen spelen. Dertig jaar later zijn de sociale spelregels opnieuw grondig herschreven. We communiceren, werken, wonen, reizen, leven anders. Alle maatschappelijke instellingen zijn hertekend. De partijpolitiek moet andermaal volgen.
Daarin moeten liberalen opnieuw het voortouw nemen. Want als de politiek achterwege blijft, zijn het onze waarden, onze liberale vrijheden en onze democratische verworvenheden die steeds verder zullen verglijden. Dan schieten wij als liberalen tekort.
Geen uitvluchten. Ja, de tijdsgeest zit tegen, de verzuring zit diep en Twitter is bagger. Ja, de dagelijks ophopende problemen zijn onbehapbaar en onze instellingen haast onbestuurbaar. Maar liberalisme is even relevant in slechte tijden als in goede.
Ondubbelzinnig
We moeten de liberale partij heruitvinden. Niet in termen van links of rechts, een achterhaalde tegenstelling in een land waar een uitdijende overheid steeds minder haar kerntaken vervuld krijgt, terwijl symbool- en afbraakpolitiek aan beide kanten van het oude politieke spectrum overheersen. Wel door de relevantie van liberale principes ook op minder traditionele thema’s te onderstrepen.
Het liberale wereldbeeld, dat is beseffen dat je de toekomst niet tegenhoudt maar vooruitgang omarmen met generositeit en enthousiasme. Liberalen gaan niet op de rem staan als het over klimaat, technologie of diversiteit gaat — ze schakelen!
In de stad komt de hele wereld samen; het mooie, het moeilijke en al het mogelijke daar middenin. Net dáár zien liberalen kansen om baanbrekende visies op armoede, ongelijkheid en de zorgzame samenleving te ontwikkelen.
Liberalen willen meer dan ‘de boel samenhouden’. Ze hebben zin voor compromis en sympathie voor alle meningen in het politieke midden, maar gaan stevig in het verweer tegen het uithollen van de democratie.
Liberalisme vertrekt van een gezond wantrouwen tegenover de overheid, nooit tegenover de burger. Een staat die alles op zich neemt, doet vooral de zwaksten en jongeren tekort.
Een liberale partij heeft maar toekomst als ze ondubbelzinnig werelds is, onbeschroomd individualistisch, en de multiculturele meerstemmigheid omarmt.
Opdracht
De kans is er. Voorzitter Egbert Lachaert heeft een traject ingezet dat moet uitmonden in een nieuwe liberale partij. Die kans willen wij grijpen. Het komende jaar moeten we invullen hoe zo’n nieuwe partij er moet uitzien. Geen cosmetica, geen betekenisloze profilering, maar een nieuwe manier van aan politiek doen, een nieuwe generatie met een frisse stijl en herwonnen relevantie. Daartoe moet de partijvoorzitter nú concrete plannen voorleggen:
Eén, de vernieuwing verzekeren. Geen geloofwaardige doorstart zonder doorgedreven verandering van het politieke personeel. Liberalen geloven in concurrentie en innovatie, en dat zou ook voor politici moeten gelden. Komt er een ‘Crombez-scenario’ dat het doorgroeien van talent garandeert? En hoe maken we die selectie echt competitief?
Twee, de particratie wegwerken. De gebrekkige werking van onze parlementen is nefast voor debat én beleid. Een liberale democratie vraagt om zelfstandige werkende en samenwerkende volksvertegenwoordigers. Hoe gaan we partijstructuren en -financiering herzien om de slagkracht van onze parlementsleden te vergroten?
Drie, de staat terugdringen. De etatistische voetdruk op economie en samenleving is de voorbije jaren uit de hand gelopen. Andere partijen op links én rechts bieden steeds minder weerwerk. Hoe doorbreken wij het groepsdenken en maken we het terugbrengen van de overheid tot haar echte kerntaken dé inzet van de komende jaren, op alle niveaus?
We hebben een jaar om het tij te keren voor Open Vld. Wij willen ons vastgeroeste systeem loswrikken, te beginnen bij de liberale partij. Wij gaan niet rusten tot we daarin geslaagd zijn, en we roepen alle liberalen op om mee te doen.
Ondertekenden, in eigen naam: Anita Nyame, Arthur Orlians, Elisabet Okmen, Jan-Klaas Somers, Jens Meijen, Lars Stollenwerk, Lawrence Vanhove, Liana Davtyan, Magalie Verstraelen, Philippe Nys, Samira Bersoul, Sepp Tyvaert, Stella Vansummeren, Thibault Viaene, Tim Bogaert, Tineke Van hooland, Vincent Stuer, Vincent Verbeecke.
